Αν ο Βιζυηνός υπερβαίνει την επίπεδη ηθογραφία της εποχής του προς την κατεύθυνση του ψυχογραφήματος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) απογειώνεται προς τα υψίπεδα της ποίησης. Οι ταπεινοί ήρωες του και οι τετριμμένες, συνήθως, ιστορίες τους αποκτούν μια λάμψη και μια σαγήνη. Η "χαλαρότητα" της αρχιτεκτονικής δομής των διηγημάτων του, όπως και η γλωσσική του "ακαταστασία" - καθαρεύουσα στις περιγραφές, ιδιωματική ντοπιολαλιά στους διαλόγους - όχι μόνο αποτελούν μέρος του μυστικού της μαγείας και της γοητείας της πεζογραφίας του, αλλά και συνιστούν προδρομικά στοιχεία μιας νεωτερικής, όπως έδειξαν οι εξελίξεις, αντίληψης για το διήγημα.

Σ.Τ.